Samuel Hirszenberg, Spinoza (1907)
Wat is “woke”? Dit is een vraag die mij ondertussen al een jaar bezighoudt. Van protesten tot studiezalen. Je komt het overal tegen. Maar de precieze betekenis van deze “woke-beweging” blijft in menig politiek debat ongedefinieerd. Om terug te gaan naar de oorsprong van de populariteit van woke moet men kijken naar het ontstaan van de Black Lives Matter beweging. Deze beweging strijdt voor meer awareness voor minderheden. Hierbij lag de focus op de zwarte bevolking in de VS, waarna het zich over de wereld verspreide met het opkomen voor alle minderheden.
Met het ontstaan van deze beweging ben ik ontzettend blij. Als liberaal zet ik me namelijk graag in voor de liberale democratie. Dit betekent in principe dat de meerderheid de volksvertegenwoordigers kiest, maar dat men zich wel bewust blijft van de minderheden in de samenleving. Op deze manier kunnen we op een gelijkwaardige manier met elkaar omgaan. Zonder dit fundamentele aspect van de liberale democratie zou ons land onder de tirannie van de meerderheid verdwijnen.
Marlon Jansen (24) is medewerker van de VVD-fractie. Hiervoor heeft hij International Relations aan de UVA en Technische Bestuurskunde aan de TU Delft gestudeerd. Buiten zijn werk om houdt hij zichzelf bezig met triathlon en politieke filosofie. Vanuit de filosofie probeert hij de hedendaagse maatschappelijke problemen in kaart te brengen. Door deze problemen op een rationele manier te blijven benaderen denkt hij dat de nuance in de dialoog en het debat kan worden teruggebracht die ons verder vooruit gaat helpen.
Het bewust zijn van en het actief nadenken over groepen minderheden ligt dus ten grondslag aan de idealen van het politieke systeem waar we in leven. Echter, is het makkelijk voor een persoon die onderdeel is van de “meerderheid” om de minderheid te vergeten. Daarom is het belangrijk dat dit onder de aandacht blijft, door bijvoorbeeld actiegroepen.
Neo-wokisme
Maar sinds kort begint de woke-beweging andere vormen aan te nemen. Zo is het onder de aandacht brengen van minderheden bij andere mensen veranderd in het ervan uitgaan dat de meerderheid zich a priori al niet bewust is of wil maken van de minderheden. Hierbij wordt mensen verweten dat zij minderheden met opzet onderdrukken. Bijvoorbeeld dat straatnamen de mannelijke dominantie weergeven of dat de neutraliteit van de politie moslims onderdrukt door geen hoofddoekjes toe te laten. Het lijkt mij dat geen een mens van nature, op een aantal uitzonderlijke gevallen na, een ander mens het leven doelgericht zuur wil maken.
De kern van de woke-beweging ligt in het tegengaan van de stigmatisering van groepen mensen. Maar precies omdat de woke-beweging uitgaat van een verkeerde intentie van de meerderheid, maakt deze beweging zich schuldig aan hetgeen dat zij probeert te bestrijden: “hokjesdenken”.
Hokjesdenken creëert een averechts effect op het ideaal van woke. Wanneer men op straat loopt en er wordt tegen die persoon gezegd dat hij/zij een racist is, kan die persoon minder over de andere persoon denken. Zo werkt het ook met de meerderheid, die wanneer zij worden beducht van verkeerde intenties, negatief kunnen gaan denken over de verwijter. En aangezien de verwijter opkomt voor minderheden, kan er een negatief beeld ontstaan over deze groep. Hetgeen wat hierop volgt is een onbalans tussen de meerderheid en de minderheid. En een onbalans is juist niet wat we willen om ons politieke systeem in stand te houden.
Hulp uit onverwachtse hoek
Ik zou hierom graag de woke-beweging een handje willen helpen. Geïnspireerd door Spinoza wil ik hiervoor een beroep doen op de rede. Met deze boodschap wil ik twee thema’s uitlichten: de rationele dialoog en tolerantie voor intolerantie.
Rationele dialoog
Als eerste bestaat een liberale democratie nou eenmaal uit meerderheden en minderheden, daar kunnen we niet omheen. Maar laten we hier wel een dialoog over blijven voeren. Laten we de dialoog houden die de minderheden in hun waarde laat staan, zoals de bedoeling is van de woke-beweging. Maar laten we ook de dialoog voeren om de meerderheden in hun waarde te laten staan. Geen mens is in essentie slecht. Ga daarom niet uit van een slechte intentie bij een ander. Er is nou eenmaal de tragedie van onbedoelde acties. Om bewustwording te creëren moet men uitgaan van verzoening. Benader deze dialoog daarom altijd rationeel met afstand tot de emotie. Benoem wat de emotie veroorzaakt en laat ruimte om de ander te laten vertellen waarom die emotie is ontstaan. Inleving is het grootste goed wat men kan hebben.
Tolerantie
Als tweede moet men binnen een liberale democratie tolerant zijn voor intolerantie. Geen mens is het compleet met een ander mens eens. Hiervoor bestaat dan ook het debat. Op deze manier kunnen we elkaar verrijken, met elkaars denkbeelden, om zo tot een consensus te komen. De intolerantie maakt de mensen dus sterk. Minderheden zullen over het algemeen meer moeten tolereren dan de andere groepen in de samenleving. Deze mensen staan het verste af van wat in een samenleving “het gemiddelde” is. Echter, moet men dan niet gaan overcompenseren, zodat deze groepen minder hoeven te tolereren. Dit creëert namelijk zelfcensuur. Wanneer zelfcensuur de overhand neemt, verliezen zowel het debat als de dialoog hun waarde. Intolerantie is dus een vereiste binnen het maatschappelijk debat. Intolerantie geeft namelijk verschillende perspectieven aan de wereld. Zonder intolerantie zou er een totalitair narratief zijn.
Met deze twee boodschappen hoop ik dat ik de woke-beweging aan het denken heb gezet. Dat ze terug gaan naar de kern. Want deze kern, waarbij er aandacht is voor de minderheden binnen de maatschappij, verrijkt onze liberale democratie. Wanneer de beweging zou stoppen met het verzieken van hun eigen doel en missie, kunnen ze onze liberale democratie een stukje mooier gaan maken.
Super!