Bespreking van het stuk van Joel De Ceulaer in het Belgische ‘De Morgen’
Deze tekst werd eerder, op 15 september 2022, gepubliceerd op Boonefaes’ Substack.
30 september, 2022
Het stuk van Joël De Ceulaer over woke (“Hoe Woke Bent U?”) in De Morgen veroorzaakt wat commotie op Twitter. De ware gelovigen voelen zich geschoffeerd en antwoorden – volledig volgens het gebruikelijke script – met een scheldtirade. Anderen treden de auteur bij. Ik blijf na herhaalde lectuur met een dubbel gevoel zitten. Na een eerste lezing lijkt het best moedig dat een notoire links progressief voorzichtige kritiek durft geven op een even notoir onverdraagzame ideologie. Na herhaalde lezingen vraag je je wel af of hij, in een poging om de kool en de geit te sparen, niet té voorzichtig probeert te blijven. Het stuk leest als een ‘monologue intérieur’ tussen de rationele journalist die de verwerpelijke kanten van wokeness onmogelijk kan blijven negeren en de militante linkse activist die diezelfde excessen liefst met de mantel der liefde wil toedekken. Het stuk meandert verder omdat De Ceulaer het concept “woke” nergens afbakent. Wat ontbreekt is een heldere definitie. Hoe kan je in hemelsnaam iets kritisch bespreken als je vertikt te definiëren wat het precies is?
Paul Boonefaes (1965) studeerde talen in Antwerpen en behaalde een MBA aan Vlerick Business School. Hij pendelt tussen Knokke en de Algarve.
Boonefaes is auteur van het boek Zwijg! Waarom woke niet deugt over de extreme vorm van politieke correctheid die ook in de media en zelfs het bedrijfsleven steeds meer opgang maakt. “Woke is de ideologie van het slachtofferschap. De blanke, heteroseksuele man is steeds kop van jut.”
Nochtans bestaat er een heldere definitie. Er bestaan er zelfs meerdere. Volgens de Amerikaanse auteur Lionel Shriver is wokeness een obsessie om het leven en de geschiedenis van de mensheid te zien als een machtsstrijd tussen onderdrukkers en onderdrukten. De ‘onderdrukkers’, dat zijn de blanke heteroseksuele mannen, op basis van hun huidskleur. De ‘onderdrukten’, dat zijn allerhande identitaire groepen. Deze definitie verwijst zowel naar het ingebakken anti-blank racisme als naar het marxistisch conflictmodel waarop de ideologie drijft. Ze geeft ook aan hoe deze anti-westerse ideologie onze maatschappij steeds verder versplintert en atomiseert. Het woord ‘obsessie’ verwijst naar het fanatisme en de onverdraagzaamheid van de woke activisten dat gemakkelijk in geweld tegen andersdenkenden kan ontsporen.
Een tweede definitie komt van Professor Eric Kaufmann. Hij definieert wokeness als ‘de heiligverklaring van bepaalde groepen in de samenleving op basis van hun historische of vermeende onderdrukking.‘ Daarmee verwijst hij naar het semi-religieuze, fanatieke aspect dat ook vervat zat in de definitie van Shriver, die spreekt over een ‘obsessie’. De meest vooraanstaande critici van woke, van Douglas Murray (“The Madness of Crowds: Gender, Race, Identity”) over John McWhorter (“Woke Racism: How a New Religion has Betrayed Black America”) tot Andrew Doyle (The New Puritans: How the Religion of Social Justice Captured the Western World”) zien de ideologie als een seculiere religie. Murray noemt wokeness de derde poging van de mensheid om door middel van een seculiere religie zin te geven aan ons bestaan. De eerste seculiere religie was het communisme, de tweede was het fascisme, de derde is het woke-isme. De ‘woke ideologie’ draagt in zich facetten van zowel het marxisme als van het fascisme en past als logische derde in dat rijtje. Het is een autoritaire, openlijk racistische ideologie die leidt naar een totalitair regime. Mattias Desmet noemt dit Technocratisch Totalitarisme. Het doel van de ideologie is de omverwerping van ons liberaal democratisch pluralisme. Tenminste, dat schrijven ideologen van het eerste uur als Delgado & Stefancic zélf in de inleiding van hun “Critical Race Theory: an Introduction”.
Het beeld van een seculiere religie en de hierboven aangehaalde definities bieden een nuttige lens om de maatschappelijke betekenis van wokeness te duiden. Dit beeld helpt ook te verklaren waar de tekst van Joël De Ceulaer nagels met koppen slaat en waar die op andere plaatsen helemaal ontspoort. Woke activisten gedragen zich als onverdraagzame inquisiteurs tegen al wie hun religieuze dogma’s niet aanvaardt. Dat mag nu ook JDC ondervinden.
Over die dogma’s kan niet gedebatteerd worden (anders zouden het geen dogma’s zijn). De beste verkopende woke ideologen (Ibram X Kendi & Robin DiAngelo) weigeren elk debat met ideologische tegenstanders. Logisch, hun betoog is gestoeld op een ontkenning van de realiteit. Eender welke tegenstander maakt daar in geen tijd fijn gehakt van. Dan is hun business model om zeep. “Diversity & Inclusion” is ondertussen een miljarden business. 7,5 miljard dollar in 2020 om precies te zijn en dat cijfer zou volgens projecties groeien tot 15,4 miljard dollar in 2026. Er vallen harde dollars te verdienen met de slachtoffercultuur. Dit is louter de omzet in consultancy. Die bedragen staan los van de inflatie aan slachtoffer-vzw’tjes en het kapen van allerhande subsidiestromen. Voor Vlaanderen alleen al is dat een gigantische industrie.
Het eerste dogma is dat onze westerse samenleving systemisch racistisch zou zijn. Dat is onzin. Onze westerse samenleving is net systemisch anti-racistisch. Nergens ter wereld wordt racisme harder bestreden dan in het westen, al zal een wereld zonder racisme een onhaalbare utopie blijven. Aangezien racisme in het Westen ondertussen een marginaal fenomeen is, gaan de woke het concept ‘herdefiniëren’. De vraag naar racisme is immers veel groter dan het aanbod. Dus moet het concept ‘racisme’ tot in het absurde opgerekt worden. Denk aan de hetze tegen FC De Kampioenen, Winnetou of Pipi Langkous. We vinden dagelijks voorbeelden van deze #wokewaanzin in onze media. Tegelijk moet het verwerpelijke woke racisme en de openlijke discriminatie tegen blanken goedgepraat worden.
Dat doen ze zoals steeds door woorden te herdefiniëren. ‘Racisme’ is wat de woke betreft het uitoefenen van macht tegen onderdrukte minderheden. En aangezien blanken in hun ideologie geen onderdrukte minderheid zijn kan discriminatie tegen blanken ook geen racisme genoemd worden. In de woke visie mogen minderheden naar believen discrimineren tegen blanken (waarvoor zij de racistische term “witten” hanteren). Zulke discriminatie kan nooit ‘racisme’ genoemd worden omdat minderheden niet de macht hebben waardoor discriminatie racisme wordt.
In zijn stuk noemt JDC de woke ideologie “emanciperend” waardoor je zou beginnen twijfelen of hij over kritische faculteiten beschikt. Het boek “Woke Racism” van de zwarte Professor John McWhorter is één lange aanklacht is tegen het kruispuntdenken omdat het die minderheden nog dieper in het slachtofferschap duwt. Critical Race Theory verenigt het identiteitsdenken en het kruispuntdenken en verleent aan minderheden net méér status naarmate ze zich meer als slachtoffer gedragen. Wie tot een minderheid hoort en zich niét als slachtoffer gedraagt is niet welkom. Denk aan Andrew Doyle en Douglas Murray, beiden homo. John McWhorter is zwart, net als Assita Kanko. Ze worden uitgespuwd door de woke. Hoe kan je dan van een emanciperende ideologie spreken? Kop van Jut is de blanke heteroseksuele man die het mikpunt is van hautaine, openlijk racistische minachting. Deze ideologie is het omgekeerde van emanciperend.
Het tweede dogma is de ontkenning dat biologische geslachten bestaan. Het ontkennen van seksueel dimorfisme is zo mogelijk nog absurder dan het eerste dogma en de maatschappelijke schade die daardoor ontstaat is zo mogelijk nog groter. De LBGTQIA+ beweging met vertegenwoordigers als Cavaria in Vlaanderen en Stonewall of Mermaids in de UK promoot de ‘gender identiteit ideologie’ die het bestaan van twee biologische geslachten ontkent. Dat gaat diametraal tegen de belangen van homo’s, lesbiennes en vrouwen in. Als je de biologische realiteit ontkent dan leidt dat tot misogynie en homofobie. Als je ontkent dat biologische geslachten bestaan, dan ontken je dat mensen van eenzelfde geslacht tot elkaar aangetrokken kunnen zijn. Dat was de basis voor 60 jaar emancipatie van de homobeweging. Het staat in de sterren geschreven dat de homobeweging zich zal afsplitsen van de LBGTQIA+ ideologie die de transgender ideologie omhelst. Hetzelfde is nu al het geval voor de vrouwenbeweging. Wie opkomt voor vrouwenrechten worden weggezet als TERF (Trans Exclusionary Radical Feminist). Als je de biologische verschillen tussen de geslachten ontkent, dan kan je niet meer antwoorden op de vraag: “Wat is een vrouw?”. Volgens de ‘gender identiteit ideologie’ is het vrouw zijn louter een gevoel, het is als een kostuum dat gelijk wie kan aantrekken. Niet alleen ondergraaf je door zulke ideologische verdwazing 60 jaar voor strijd homo en vrouwenrechten, de LBGTQIA+ ideologie die vandaag in onze scholen wordt binnengesmokkeld via Çavaria is een complete ramp voor de mentale gezondheid van onze jeugd. Geslacht is een ankerpunt voor de identiteit van jonge kinderen. Als je die realiteit ondergraaft, ondergraaf je het fundament van hun identiteit. Dat dit bewust gebeurt is kindermishandeling. Dat onze Vlaamse politieke beleidsmakers dat laten gebeuren is een schande. Men legitimeert deze waanzin door het gebruik van voornaamwoorden, het schrappen van ‘mijnheer/mevrouw ‘ in aansprekingen door de overheid en ga zo maar door.
Het derde dogma is het propageren van een negatief beeld van de mensheid gekoppeld met klimaatalarmisme dat gebruikt wordt als breekijzer om de twee andere dogma’s te versterken en de democratie opzij te schuiven. Er is namelijk een klimaat “emergency” en er kan niet gedebatteerd worden over de aanpak, noch kan er enige inspraak verleend worden. De radicale milieubeweging ontkent dat de mensheid een speciale rol heeft, of dat ze een hogere morele status heeft dan andere wezens. Als je niet gelooft in het primaat van de mensheid en het feit dat elk individu respect verdient dan gaan we elkaar verscheuren met ongeziene barbarij en brutaliteit. Dat is waar het met deze ideologie heen gaat. Het komt allemaal voort uit de postmoderne idee dat de rede, waarheid en objectiviteit niet bestaan. Als je niet meer gelooft in je eigen hogere waarden dan is het over. Dan spreken we niet meer over een culturele oorlog maar over een culture ineenstorting. De milieubeweging ziet de mens hoogstens als een intelligente apensoort. Wat ze delen met de identitaire ideologie en de gender identiteit ideologie is dat lage beeld van de mensheid. De mens dat zijn vervuilers, pakketjes DNA, de oorzaak van alle problemen, het zijn kwetsbare wezens die constant gevalideerd moeten worden. Eerst zijn we ons geloof in God kwijt geraakt, gaandeweg ook het geloof in Bijbelse Christelijke waarden zoals vergiffenis, respect voor anderen en zelfdiscipline. Wat we nu zien is een overheersend negatief beeld van de mensheid. De planeet zou gered zijn en alles zou veel beter zijn zonder de mensheid. Dat is wat de milieubeweging zegt. Ondertussen denkt 10 procent van de Vlaamse jongeren dat het onethisch is om zich voort te planten op een stervende planeet. Dat soort denkbeelden is uiterst problematisch.
Deze drie dogma’s zijn de drie centrale geboden in het woke geloof. Er bestaat zelfs een woke geloofsbelijdenis die voor het eerste in 2015 werd voorgelezen op de “National Race and Pedagogy Conference” in Puget Sound, te vinden op blz 62-63 van mijn boek.
JDC spreekt over een “streven naar morele zuiverheid die buiten het bereik van de gewone sterveling ligt.” Alsof dat een breed gedragen ambitie van de bevolking zou zijn? Wokeness is helemaal geen bottom-up sociale beweging. Het is een top-down ideologie die door een hautaine politiek-culturele elite gehanteerd wordt om onze samenleving te versplinteren en neer te kijken op het leven en de ideeën van de gewone mens. Welke instanties propageren de woke ideologie? Het WEF, de EU, multinationals als Reebok, Nike, Calvin Klein en Starbucks, hedge funds als Blackrock en Vanguard. Big Tech oligarchen met bedrijven als Facebook, Twitter en Google.
Toch vreemd dat de wereldelite deze ideologie zo genegen is. Hoe zou dat komen? Professor Michael Lind schreef over die linksliberale elites een voortreffelijk boek: “The New Class War: Saving Democracy from the Managerial Elite”. In dat boek identificeert hij een bureaucratische managerial elite van hoog opgeleide lui die dezelfde waarden delen en die werken in openbare instellingen, journalistiek, media, de culturele sector, de non-profit sector en het bestuur van grote bedrijven. De agenda en de politieke ambities in westerse democratieën weerspiegelen de belangen van deze kosmopolitische kaste, vaak tegen de democratische wensen van de meerderheid in. De macht van deze professionele elite die naar schatting 15 pct van de bevolking vertegenwoordigt is de voorbije decennia fel toegenomen door de erosie van structuren die een tegengewicht boden: gezin, familie, kerk, vakverenigingen en wervende politieke organisaties. Deze machtige bureaucratische elite lanceerde de voorbije decennia een aanval op de ideeën en de waardigheid van de werkende klasse. Ze koloniseerden de partijen van de traditionele linkerzijde met hun post-nationale open grenzen ideeën. Het gedegouteerde electoraat vluchtte naar populistische, rechtse partijen die wél normen, waarden en tradities verdedigen. We zagen de voorbije jaren meerdere bottom-up populistische revoltes: van Trump en Brexit over Les Gillets Jaunes en de Canadese Truckers tot de Belgische en Nederlandse boeren en de recente verkiezingen in Zweden. Telkens zijn dat protesten van de niet hoger opgeleide werkende mens in de privé sector tegen de top down bureaucratische bourgeois elite. Michael Lind noemt dit een nieuwe klassenoorlog. Zo bekeken is het woke-isme een ideologie van onderdrukking, de ideologie van het Technocratisch Totalitarisme. Woke-isme is een instrument om de meerderheid (the working class) het zwijgen op te leggen door zelfcensuur en repressie. Typisch voor die bureaucratisch elite is hun zelfhaat en hun misprijzen voor de eigen cultuur. Professor Eric Kauffman introduceerde de term “assymetrisch multiculturalisme”. Daarmee bedoelt hij dat het voor deze hoogopgeleide elite modieus is om neerbuigend te doen over de eigen cultuur en tradities en tegelijk migranten culturen enthousiast aan te prijzen.
De Ceulaer merkt verbaasd op dat de centrum rechtse Peter De Roover (N-VA) en de Marxistische Van Den Brouck (Apache) op dezelfde golflengte zitten in hun veroordeling van de poging tot cancelling van Winnetou. Ik haalde dat al aan in mijn boek: de tegenstelling links/rechts of progressief/conservatief is geen bruikbare lens om ons huidige culturele moment te verklaren. De belangrijkste hedendaagse tegenstelling is tussen de woke elite die wil dat iedereen denkt zoals zij en hun tegenpolen die de vrijheid van meningsuiting, het belangrijkste fundament waarop een westerse democratie gebouwd is, verdedigen. In België leidde de linksliberale Open VLD enkele maanden geleden een offensief tegen de vrije meningsuiting, door haatspraak wetten voor te stellen. ‘Haatspraak’ ontspoort snel tot “alles wat het heersende regime niet bevalt.” De stemming van deze wet werd afgeblokt door …de communisten van PVDA.
Joel De Ceulaer is een activistische linkse progressief. Hij ziet in de woke verdwaalde geloofsgenoten. Hij dwaalt zelf. Woke is helemaal niet progressief, maar regressief. Het woke activisme is geen verdwaalde tak van de progressieve familie. Het is een alarmerende mutatie, een kwaadaardige kanker.
Ik geloof niet dat er een ‘onschuldige’ 1.0 versie van woke bestaat. Net als er geen onschuldige 1.0 versie van het fascisme bestaat. Ik geloof wel dat er heel veel mensen rondlopen die misleid worden door het bewust dubbelzinnige taalgebruik van deze ideologie. Ik geloof ook dat velen met oprecht goede bedoelingen achter deze ideologie aanlopen. Uiteraard heb ik sympathie voor die mensen, maar ze dwalen. Zodra je de maatschappij bekijkt door een identitaire lens ga uit de bocht. Niet alleen zien de woke de mensheid door een identitaire bril, ze ontkennen dat de werkelijkheid bestaat. De postmoderne woke tillen subjectieve ervaringen naar hetzelfde niveau als objectieve realiteit. Hannah Arendt schreef daarover: als er geen onderscheid meer bestaat dus opinie en realiteit dan ben je rijp voor een dictatuur. Daarom ben ik tegen woke. Ik ben een democraat en een christen. Woke is de negatie van beide.
Tot slot ben ik het oneens met de slotstelling van JDC dat woke ‘onaangenaam’ kan zijn maar dat ‘andere identitaire bewegingen veel gevaarlijker zijn.’ Leg dat maar eens uit aan die 1.400 minderjarige meisjes tussen 11 en 16 jaar, die 14 jaar lang in Rotherham systematisch verkracht werden door Pakistaanse bendes, terwijl de politiek en de politie, ondanks vele aangiftes, moedwillig de andere kant op keken uit vrees om als ‘racistisch’ aanzien te worden. De minderjarige slachtoffertjes waren maar ‘witte’ meisjes uit achtergestelde gezinnen. Vertel dat aan de talloze kinderen die ondertussen door de LBGTQIA+ transgender ideologie voor het leven verminkt werden. Vertel dat aan ondertussen talloze mensen die door deze ideologie hun job of hun inkomen kwijt raakten. Hoeveel wetenschappelijke doorbraken zullen het licht niét zien doordat een of andere afdeling “Diversiteit en Inclusie” de publicatie afblokt omdat bepaald onderzoek of conclusies niet in hun ideologische plaatje past? Hoe gaan we de ontelbare uitdagingen van deze eeuw aan als we de wetenschap aan banden leggen? Hoeveel slachtoffers zullen daardoor vallen? Hoeveel armoede zal dat veroorzaken? Dat valt niet eens te becijferen. En wat met de stelling dat Poetin Oekraïne nooit was binnengevallen als het westen niet verteerd was door zelfhaat en woke nonsens, waardoor het zwakheid en verdeeldheid ademt?
De stelling dat woke louter ‘onaangenaam’ is negeert het feit dat deze onverdraagzame, racistische, anti-democratische ideologie onze publieke en culturele instellingen ondertussen domineert, wetenschappelijke vooruitgang blokkeert, ons onderwijs infecteert, academische vrijheid corrumpeert en onze maatschappij atomiseert. Ik hecht meer geloof en gewicht aan de stelling van Professor Michael Lind die stelt dat de professional managerial class en hun ideeën de grootste bedreiging vormen voor onze westerse democratie en beschaving. Deze ideologie terugdringen zal niet eenvoudig zijn, professor Eric Kauffman geeft aan hoe we dat kunnen aanpakken. Hij stelt vast dat de jongere generatie veel radicaler en onverdraagzamer is door de brainwashing die ze ondergingen. Zodra deze generatie machtsposities gaat innemen zullen we een nog intensere radicalisering van onze instellingen zien. Het wordt nog een lang gevecht.